کد مطلب:28141 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:158
معاویه را باید شاخص این گروه دانست؛ یعنی به واقع، معاویه و حزب او چنین اند. حقیقتْ این است كه او در قتل عثمان، دستی تأثیرگذار دارد. معاویه به راحتی می تواند گروهی را برای حفاظت از خلیفه از شام گسیل بدارد و یا برای نبرد با مخالفان، كسانی را بفرستد؛ ولی چنین نمی كند. حتّی آن گاه كه عثمان از وی یاری می طلبد، به تنهایی به مدینه می آید. عثمان هم قصد او را از آمدن، در می یابد و به او می گوید: تو می خواهی كه من كشته شوم و سپس بگویی: من ولیّ خونم![1]. چون عثمان، نامه می نویسد كه معاویه به یاری او بشتابد و در این كار شتاب كند، معاویه با امروز و فردا كردن، عملاً فرصت جلوگیری از كشته شدن خلیفه را بر باد می دهد. به این متن تاریخی بنگریم: چون نامه به معاویه رسید، منتظر ماند و از آن جا كه اجتماع اصحاب پیامبر خدا را [ بر مخالفت با عثمان ]می دانست، اظهار مخالفت با آنان را ناپسند داشت.[2]. بدین سان می توان گفت كه معاویه، به طور غیر مستقیم در قتل عثمانْ دست دارد؛ دستی تأثیرگذار كه مولاعلیه السلام نیز بدان اشاره می كند. به هر حال، چنین می شود كه جریان های سرچشمه گرفته از چهار نقطه مهمّ سرزمین های خلافت اسلامی، به هم می پیوندند و شورش بر ضدّ عثمان را فراگیر می سازند. حضور جمع عظیمی از مسلمانان در مدینه و اعتراض صریح آنان به اعمال عثمان، به جای آن كه در وی و مشاورانش انگیزه تأمّلی در گذشته شود، به بی توجّهی آنان و برخوردهای ناشایست بیشتر و به دنبال آن، به قتل عثمان می انجامد. با آنچه آمد، می توان دریافت كه گزارش های سیف بن عمر كه كوشیده است عوامل یادشده را یكسر نادیده بگیرد و حركت بر ضدّ عثمان را به فردی چون عبد اللَّه بن سبا نسبت دهد، تا چه اندازه از حقیقت و واقعیّت صادقِ تاریخ به دور است. سیف بن عمر، در منابع رجالی، یكسر به «كذب» نسبت داده شده و «مطعون» است. از این روی، به گزارش های او هرگز وَقْعی نهاده نمی شود. بیفزاییم كه اگر او راستگوی نیز می بود، گزارش های وی نوعاً به گونه ای هستند كه با روش تحقیق علمی در تاریخ، نادرستی آنها خیلی زود آشكار می شود. به علاوه، نقش عبد اللَّه بن سبا در آن گزارش ها، كاملاً و به صورت واضحی افسانه ای و پندارگرایانه است (كه این موضوع را در تحلیل بعدی بررسی خواهیم نمود ).
برخی همراه و هم رأی عثمان اند؛ امّا در این حادثه، نه یاور، كه در هم شكننده او و تلاشگر بر ضدّ اویند (اگر چه به طور غیر مستقیم )؛ و این از عبرت های شگفت تاریخ است.